Ապրիլ ամիսը յատկանշական է մեզի համար: Հայոց ցեղասպանութիւնը ողբերգութիւն մըն է ոչ միայն հայութեան, այլեւ ամբողջ մարդկութեան համար: Այս իսկ պատճառով ցեղասպանութիւնը կ'արտացոլայ գրականութեան մէջ, որ կը պատմէ ողբերգութեան ցաւի եւ դառնութեան մասին:
Ապրիլ 24-ի առիթով, մենք պատրաստած ենք 1915-ի իրադարձութիւններուն նուիրուած նիւթերու շարք մը եւ պիտի սկսինք գիրքերու հաւաքածոյով: Փորձեցինք գտնել ամէնէն տարբեր գիրքերը՝ Ցեղասպանութեան զանազան երեսներուն վերաբերեալ. բռնի իսլամացում, սխրագործութիւններ, կատարուած վայրագութիւններ եւ ոճիրներ:
1. “The Knock at the Door: A Mother’s Survival of the Armenian Genocide” by Margaret Ajemian Ahnert.
The title of the book speaks of knocking on the doors of Armenian houses, which meant that the Turkish police came to deport their residents. Often it was a death sentence. The book was written by Margaret herself, who visited her elderly mother in an Armenian nursing home. During these visits, Margaret’s mother tells her her horrific story, which is both a story of triumph and survival.
2. “Yerevan” – Ժիլպեր Սինուէ
Վաւերագրական նիւթերու հիման վրայ, ֆրանսացի հանրածանօթը գրողը կը ներկայացնէ Օսմանեան կայսրութեան մէջ տեղի ունեցած Հայոց ցեղասպանութեան ժամանակագրութիւնը:
«Նայեցէ՛ք լեռներու լանջին գտնուող այս տուներուն: Այստեղ կը բնակէին Ապարաժեանները, Շաւրոյեանները, Եագուպեանները, եւ շատ ուրիշներ, արիւնով ձեզի հետ կապուած ձեր եղբայրները, քոյրերը եւ մայրերը: Ատիկա հարիւրաւոր տարիներ առաջ էր: Մարդիկ կարճ յիշողութիւն ունին, բայց հողը ոչինչ կը մոռնայ: Ան կը պահէ մեր նախնիներուն, մեր Հայաստանի հետքերը»:
3. “The Children of Deportation. My Granny was an Armenian” – Իրֆան Փալալ
Բռնի կերպով իսլամացած հայ կնոջ թեմայով առաջին գիրքը, որ լոյս տեսած է Թուրքիոյ մէջ:
4. “Ravished Armenia. The Story of Aurora Mardiganian”
One of the first published documentary testimonies of eyewitness of the Armenian Genocide – Arshaluis Mardiganian”.
5. “My Grandmother” – Ֆեթհիէ Չեթին
The story of the touching relationship of a granddaughter and grandmother – an Islamized Armenian woman who, towards the end of her life, decided to reveal her secret.
6. “Four Years Beneath the Crescent” by Rafael de Nogales
Այս գրողը նաեւ ականատես դարձած է Հայոց ցեղասպանութեան: Գործը մեծապէս խանգարուած էր եւ ոչնչացուած, ինչ որ զայն վերածեց մատենագիտական հազուագիւտ արժէքի մը:
7. “Skylark Farm” – Անթոնիա Արսլան
Based on this book, the Taviani brothers shot the film “The Lark Farm”.
8. “S. Tehlirian, Memories [Terrorizing Taleat], written down by Vahan Minakhorian”
Սողոմոն Թեհլիրեանի յուշերու գիրքը կը նկարագրէ իրադարձութիւնները՝ 1915 թուականէն սկսեալ մինչեւ Թալեաթ Փաշայի մահապատիժը եւ 1921 թուականին Պերլինի մէջ անոր յաջորդած դատավարութիւնը:
9. “The Armenian Genocide: A Complete History” – Ռէմոն Գէորգեան
Ռէմոն Գէորգեան պատմաբան է եւ ժամանակակից Հայաստանի եւ հայերու պատմութեան վերաբերեալ բազմաթիւ գործերու հեղինակ:
10. “The Forty Days of Musa Dagh” – Ֆրանզ Ուրֆել
“You can be a Russian or a Turk or a Hottentot or God knows what – but to be an Armenian – why it’s impossible.”
Աւելին, մենք կը յանձնարարենք այցելել «Հայոց ցեղասպանութեան թանգարան-հիմնարկի հիմնադրամի» կայքէջը, ուր կրնաք գտնել 1915 թուականի ողբերգական իրադարձութիւններուն նուիրուած գիրքերու շարք մը. (http://www.genocide-museum.am/):
